Jadwiga Smykowska, dla bliskich – Jadzia, była artystką wielostronną.

Gdy dość miała czerni, wyżywała się w kolorach na płótnie, w rzeźbie i płaskorzeźbie cieszył Ją trzeci wymiar, w grafice książkowej – humor, jednak ulubioną Jej techniką był drzeworyt sztorcowy, uprawiany dziś przez niewielu już twórców. W tej technice mogła wypowiadać się najpełniej.

Rzeczywistość prac Jadzi to już na pierwszy rzut oka nieskrywany temperament, głębokie przywiązanie do Beskidów – ważność drobnych nawet elementów pejzażu tych stron, silne tajemnicze więzi z naturą, fascynacja organicznością świata, wyrazistością ludzkiej twarzy, sympatia i zrozumienie dla ludzi niepozornych, zmagających się z życiem. Równocześnie bezlitosne obnażanie ciemnych stron człowieka. Wreszcie szczególne uczucia dla zwierząt – nie tylko jakoś bliskich, ale i mogących unieść dodatkowe znaczenia, czasem magiczne.

Autorka jest grafikiem niezwykle dosłownym. Jej twórczość jest bogatym w treści i szlachetnym w technice pisaniem o świecie, w którym żyje.

Treść prac, ich tytuły, daty powstania, inskrypcje wymagają skupionego czytania i refleksji. Są szczerym i ekspresyjnym zapisem o własnym widzeniu i odbieraniu świata, o ludziach, o bardzo konkretnych sytuacjach z życia. Uczciwość tego zapisu, szczere dzielenie się swoim przeżywaniem, rzetelność kunsztu – zobowiązują do uważnego odbioru Jej prac.

Prof. dr. hab. Katarzyna Olbrycht

Technika drzeworytu sztorcowego

Drzeworyt, najstarsza technika graficzna, wywodzi się ze starożytnych Chin a od XV wieku stosowana jest również w Europie. Drzeworytem nazywa się też odbitkę grafiki wykonanej tą techniką. Na wyszlifowanej drewnianej desce wycina się przy pomocy dłut i rylców miejsca, które mają być na odbitce białe. Na pozostałe, wystające miejsca nakłada się wałkiem farbę, przykłada papier i odbija ręcznie lub przy pomocy prasy lustrzanie odwrócony obraz.

Klasyczny drzeworyt wzdłużny tworzy się z deski ciętej wzdłuż pnia. Nowszą technikę, drzeworyt sztorcowy, wprowadził Thomas Bewick około roku 1790, pracując narzędziami grawerskimi na deskach ciętych w poprzek pnia twardego drzewa. Uzyskuje się wtedy bardziej precyzyjne linie i możliwość delikatnego tonowania. Deski do drzeworytu sztorcowego klejone są zwykle z małych klocków i dlatego odbitek nie wykonuje się przy użyciu prasy (ryzyko pęknięcia), lecz ręcznie, pocierając kostką introligatorską nałożony na deskę papier.